روز ایران: بازار کار بینالمللی در سال 2022 به خوبی نشان داد که میتواند کاملا بر خلاف انتظارات عمل کند. اکنون تقریبا دو ماه از سال نو میلادی طی شده و درست مانند سال گذشته موجب شگفتی شده است. به ویژه اینکه در آمریکا نرخ بیکاری به 3.4 درصد کاهش یافته است که از سال 1969 یعنی در 54 سال گذشته بی سابقه بوده است.
اما در حالی که برخی کشورها همزمان با نرخ تورم بالا و سیاست پولی انقباضی، بازار کار قدرتمندی را پیش میبرند، برخی دیگر شرایط چالشبرانگیزی را تجربه میکنند. ویژوال کاپیتالیست در گزارشی بر اساس پیشبینی صندوق بینالمللی پول، آینده بازار کار را در سال 2023 میلادی شرح میدهد.
در بسیاری از کشورها، همهگیری کرونا روندهای بازار کار را وخیمتر کرده و شرایط بازار کار را نیز تغییر داده است. پیشبینی شده است که آفریقای جنوبی بالاترین نرخ بیکاری را در سال جاری میلادی تجربه کند. این کشور به عنوان صنعتیترین کشور قاره آفریقا احتمالا از نرخ بیکاری 35 درصدی عبور کند. دو عامل رشد اقتصادی کند و قوانین سختگیرانه بازار کار، شرکتها را از استخدام نیرو بازداشته است. در دو دهه اخیر بیکاری در این کشور حدود 20 درصد افزایش یافته است.
در قاره اروپا، انتظار میرود کشور بوسنی و هرزگوین با نرخ بیکاری 17 درصد بالاترین نرخ و پس از آن مقدونیه شمالی با 15 درصد و اسپانیا با 12.7 بیشترین بیکاری را در سال 2023 داشته باشند. در مقایسه با اقتصادهای پیشرفته اروپا این نرخهای بیکاری بیش از دو برابر بیشتر هستند.
در این گزارش نرخ بیکاری برای ایران 9.6 درصد پیشبینی شده است. این در شرایطی است که کارشناسان داخلی معتقدند که نرخ بیکاری بیشتر از این مقدار و حتی دو رقمی است چرا که بیکاری در میان تازهفارغالتحصیلان و زنان بسیار بیشتر است.
نرخ بیکاری ایالات متحده 4.6 درصد یا به عبارتی 1.2 درصد بیشتر از سطوح فعلی پیشبینی میشود. این مساله نشان میدهد که با ضعیف شدن شاخصهای اقتصادی ایالات متحده، قدرت فعلی بازار کار کاهش خواهد یافت. کاهش سفارشات تولید، کاهش توقعات مصرفکنندگان و هفتههای کاری کوتاهتر از جمله شاخصهایی هستند که بر کاهش قدرت بازار کار این کشور تاثیر میگذارند.
مانند آمریکا، بسیاری از کشورهای توسعهیافته به ویژه در بریتانیا، آسیا و اروپا شاهد قدرت گرفتن بازار کار هستند اما هنوز مشخص نیست که چقدر این وضعیت ادامهدار خواهد بود.
برخلاف دیگر شاخصههای اقتصادی رو به کاهش در کشورهای دنیا، بازار کار، یکی از حیطههای قدرتمند اقتصاد جهانی است. حتی با وجود تعدیل نیروهای پیدرپی بخش تکنولوژی، نرخ بیکاری آمریکا قرار است از میانگین اخیر خود پایینتر بیاید. البته قابل ذکر است که بخش تکنولوژی تنها 4 درصد از نیروی کار را جذب میکند.
در سال 2022 حدود 4.8 میلیون شغل جدید به بازار کار آمریکا اضافه شد. این رقم بیش از دو برابر متوسط شغلهای جدید در فاصله سالهای 2015 تا 2019 بود. البته پشت سر گذاشتن صدمات دوران کرونا در ایجاد فرصتهای شغلی بیشتر بسیار موثر بود.
کمترین نرخ بیکاری در سال 2023 برای کشورهای تایلند، سنگاپور و جمهوری چک پیشبینی شده است.
برخی تحلیلگران میگویند بر خلاف چشمانداز اقتصادی تیره و تار، شرکتها آنچنان برای تعدیل نیرو مصمم نیستند. همرمان بازار کار در حال جذب کارکنانی که شغل خود را از دست دادهاند.
امروزه بازار کار قدرتمند چالش بزرگی را برای بانکهای مرکزی سراسر جهان ایجاد کرده است. به این دلیل که چنین بازار کاری تورم را افزایش میدهد.
با این حال، افزایش نرخ بهرههای اخیر، هنوز تاثیرات زیادی بر بیکاری نداشته است. به طور معمول، اقدامات سیاست پولی مانند این حدود یک سال تا رسیدن به اوج اثر خود زمان میبرند. برای مبارزه با تورم حتی دیده شده که تغییر سیاستهای پولی سه تا چهار سال برای اثرگذاری زمان نیاز دارند.
اما تورم میتواند با ابزارهای دیگری از جمله جلوگیری از کمبود منابع و بهبود سیستمهای حملونقل و زیرساخت نیز کاهش پیدا کند.
از آنجایی که سرمایهگذاران به دقت دادههای اقتصادی را رصد میکنند، افزایش بیکاری میتواند در نتیجه افزایش نرخهای بهره باشد، اما تا کنون این موضوع هنوز آشکار نشده است.