گل مژه یا stye یا جوش داخل چشم یک عفونت پوستی است که در نتیجه انسداد یکی از غدههای چربی در لبه یا پایین مژهها ایجاد میشود. گل مژه معمولا باعث قرمزی، تورم، درد و حساسیت در محل آن میشود. گاهی اوقات ممکن است چشم از آن قسمت خیس شود یا چرک بزند.گل مژه در اثر عفونت باکتریایی ایجاد می شود و معمولاً با آنتی بیوتیک ها و روش های درمانی دیگر درمان می شود. گل مژه معمولا خود به خود در عرض چند روز یا هفته بهبود مییابد، اما در بعضی موارد ممکن است نیاز به درمان پزشکی باشد. در این مقاله به شما در مورد علائم، علت، انواع، عوارض، درمان، تشخیص، درمان خانگی، راههای پیشگیری و تفاوت بین گل مژه و شالازیون (یک نوع دیگر از جوش چشم) توضیح میدهیم.
گل مژه یا جوش داخل چشم یک عفونت پوستی است که در نتیجه انسداد یکی از غدههای چربی در لبه یا پایین مژهها ایجاد میشود. این غدهها به نام غدههای میبومی یا میبومین شناخته میشوند و وظیفه آنها تولید یک ماده چرب است که به مرطوب نگه داشتن چشم و جلوگیری از خشک شدن آن کمک میکند. وقتی این غدهها مسدود شوند، ماده چرب در آنها تجمع مییابد و باکتریها میتوانند رشد کنند و عفونت ایجاد کنند. گل مژه معمولا باعث قرمزی، تورم، درد و حساسیت در محل آن میشود. گاهی اوقات ممکن است چشم از آن قسمت خیس شود یا چرک بزند. گل مژه معمولا خود به خود در عرض چند روز یا هفته بهبود مییابد، اما در بعضی موارد ممکن است نیاز به درمان پزشکی باشد.
علائم گل مژه ممکن است در یک یا هر دو چشم ظاهر شوند و شامل موارد زیر باشند:
- قرمزی، تورم، درد و حساسیت در لبه یا پایین مژهها
- یک برآمدگی کوچک، سفت و زرد رنگ در محل عفونت
- خارش یا سوزش در چشم
- احساس خارش یا غربال در چشم
- افزایش اشک ریزی
- چرک زدن یا چسبیدن مژهها
- حساسیت نسبت به نور
- مشکل در باز و بسته کردن چشم
علت گل مژه معمولا انسداد یکی از غدههای میبومی در لبه یا پایین مژهها است. این انسداد ممکن است به دلیل موارد زیر رخ دهد:
- عفونت باکتریایی، مخصوصا باکتری استافیلوکوک
- التهاب یا التیام زخم در پوست چشم
- آکنه یا جوش صورت
- بیماریهای پوستی مانند رزاسه یا اگزما
- آلرژی یا حساسیت نسبت به موادی مانند آرایش، صابون، شامپو یا قطره چشم
- استفاده از لنزهای تماسی آلوده یا منقضی شده
- کمبود بهداشت چشم
- تغییرات هورمونی مانند بارداری یا قاعدگی
- بیماریهای سیستمیک مانند دیابت
گل مژه میتواند دو نوع باشد: داخلی یا خارجی. این دو نوع بر اساس محل انسداد غده میبومی تفاوت دارند.
این نوع گل مژه زمانی رخ میدهد که یکی از غدههای میبومی در لبه مژهها مسدود شود. این نوع گل مژه معمولا دردناک است و یک برآمدگی کوچک، سفت و زرد رنگ در لبه ه مژهها دیده میشود. این نوع گل مژه معمولا دردناک است و یک برآمدگی کوچک، سفت و زرد رنگ در لبه مژهها دیده میشود.
این نوع گل مژه زمانی رخ میدهد که یکی از غدههای میبومی در پایین مژهها مسدود شود. این نوع گل مژه کمتر دردناک است و یک برآمدگی کوچک، نرم و قرمز رنگ در داخل چشم دیده میشود. این برآمدگی ممکن است باعث ایجاد فشار بر روی چشم و اختلال در بینایی شود.
گل مژه معمولا خطرناک نیست و خود به خود درمان میشود. اما در بعضی موارد ممکن است عوارضی را به همراه داشته باشد. برخی از عوارض گل مژه عبارتند از:
اگر گل مژه درمان نشود یا به طور نادرست مداوا شود، ممکن است باکتریها به داخل چشم وارد شوند و عفونت چشم ایجاد کنند. عفونت چشم میتواند باعث قرمزی، خارش، تورم، چرک زدن، احساس خارش و حساسیت نسبت به نور شود. عفونت چشم نیاز به درمان پزشکی دارد و ممکن است به استفاده از قطره یا پماد چشمی آنتی بیوتیک نیاز باشد.
گر گل مژه درمان نشود یا بارها تکرار شود، ممکن است باعث التهاب مزمن و تشکیل یک کیست در محل آن شود. این کیست به نام شالازیون شناخته میشود و معمولا بزرگتر و سختتر از گل مژه است. شالازیون ممکن است باعث ایجاد فشار بر روی چشم و اختلال در بینایی شود. شالازیون ممکن است به صورت خود به خود یا با استفاده از گرمای خشک، ماساژ، قطره یا پماد چشمی آنتی بیوتیک یا تزریق کورتیزون درمان شود. در بعضی موارد ممکن است نیاز به جراحی برای برداشتن شالازیون باشد.
اگر گل مژه به صورت مکرر یا در هر دو چشم رخ دهد، ممکن است نشانه یک بیماری مزمن به نام بلفاریت باشد. بلفاریت یک التهاب در لبه مژهها است که ممکن است باعث قرمزی، تورم، خارش، چرک زدن، مژههای ریزشی و پیوند مژهها شود. بلفاریت ممکن است نیاز به درمان پزشکی داشته باشد و ممکن است به استفاده از گرمای خشک، شستشوی چشم، قطره یا پماد چشمی آنتی بیوتیک یا استروئید یا قرص آنتی بیوتیک نیاز باشد.
گل مژه معمولا خود به خود در عرض چند روز یا هفته بهبود مییابد و نیاز به درمان پزشکی ندارد. اما برای تسریع درمان و کاهش علائم میتوان از روشهای زیر استفاده کرد:
یکی از روشهای مؤثر برای درمان گل مژه استفاده از گرمای خشک است. گرمای خشک میتواند باعث باز شدن غده مسدود شده و خارج شدن ماده چرب از آن شود. برای این کار میتوان از یک پد گرم، یک پارچه تمیز یا یک کیسه چای خشک استفاده کرد. این مواد را باید در آب گرم یا مایکروویو گرم کرد و سپس بعد از خشک کردن آنها روی چشم مبتلا قرار داد. این کار را باید چند بار در روز و به مدت 10 تا 15 دقیقه انجام داد. باید دقت کرد که گرمای خشک خیلی داغ نباشد و به چشم آسیب نرساند.
ماساژ چشم میتواند به رفع انسداد غده میبومی کمک کند. برای این کار باید ابتدا دستها را با صابون و آب تمیز کرد و سپس با انگشتان خود به آرامی لبه مژهها را ماساژ داد. این کار را باید به صورت حرکات دایرهای و از گوشه داخلی چشم به سمت گوشه خارجی چشم انجام داد. این کار را باید چند بار در روز و به مدت چند دقیقه انجام داد. باید دقت کرد که ماساژ چشم خیلی فشار نیاورد و به چشم آسیب نرساند.
شستشوی چشم میتواند به پاک کردن چرک و مواد آلوده از چشم کمک کند. برای این کار باید از یک پارچه تمیز و آب گرم استفاده کرد و به آرامی چشم را از گوشه داخلی به سمت گوشه خارجی تمیز کرد. این کار را باید چند بار در روز و به ویژه قبل و بعد از خواب انجام داد. باید دقت کرد که از یک پارچه جدا برای هر چشم استفاده کرد و از اشتراک گذاری پارچه با دیگران خودداری کرد.
در بعضی موارد پزشک ممکن است تجویز کند که از قطره یا پماد چشمی آنتی بیوتیک برای درمان گل مژه استفاده کنید. این داروها میتوانند باکتریهای عامل عفونت را از بین ببرند و علائم را کاهش دهند. باید دقت کرد که از داروها به طور صحیح و مطابق با دستور پزشک استفاده کرد و از اشتراک گذاری آنها با دیگران خودداری کرد.
در موارد نادر، ممکن است گل مژه به حدی شدید باشد که نیاز به جراحی برای خارج کردن آن باشد. این جراحی معمولا توسط یک پزشک چشم انجام میشود و با بیهوشی موضعی انجام میشود. در این جراحی، پزشک با استفاده از یک سوزن یا یک ابزار تیز، برآمدگی گل مژه را بریده و ماده چرب را خارج میکند. سپس ممکن است از یک پانسمان یا یک چسب برای پوشاندن زخم استفاده کند. این جراحی معمولا دردناک نیست و زمان کمی طول میکشد. بعد از جراحی، ممکن است نیاز به استفاده از قطره یا پماد چشمی آنتی بیوتیک یا استروئید باشد.
تشخیص گل مژه معمولا با معاینه چشم توسط یک پزشک چشم انجام میشود. پزشک ممکن است از یک لامپ قوه یا یک میکروسکوپ برای بررسی لبه و پایین مژهها استفاده کند. پزشک ممکن است همچنین از شما در مورد علائم، تاریخچه پزشکی و عوامل خطر سوال کند. پزشک ممکن است نیاز به انجام آزمایشهای دیگری مانند آزمایش خون یا آزمایش آلرژی نداشته باشد، مگر اینکه مشکوک به وجود بیماری یا حساسیت دیگری باشد.
برخی از روشهای درمان خانگی که میتوانند به کاهش علائم گل مژه کمک کنند عبارتند از:
استفاده از کمپرس گرم میتواند به باز کردن غده مسدود شده و خارج شدن ماده چرب از آن کمک کند. برای این کار میتوان از یک پد گرم، یک پارچه تمیز یا یک کیسه چای خشک استفاده کرد. این مواد را باید در آب گرم یا مایکروویو گرم کرد و سپس بعد از خشک کردن آنها روی چشم مبتلا قرار داد. این کار را باید چند بار در روز و به مدت 10 تا 15 دقیقه انجام داد. باید دقت کرد که گرمای خشک خیلی داغ نباشد و به چشم آسیب نرساند.
عسل یک ماده طبیعی و ضد باکتریایی است که میتواند به درمان گل مژه کمک کند. برای این کار میتوان از یک قاشق چایخوری عسل خالص و یک قاشق چایخوری آب گرم استفاده کرد و آنها را با هم مخلوط کرد. سپس با استفاده از یک پنبه یا یک پارچه تمیز، محلول را روی چشم مبتلا قرار داد. این کار را باید دو بار در روز و به مدت 10 دقیقه انجام داد. باید دقت کرد که عسل خیلی غلیط نباشد و به چشم آسیب نرساند.
آلوئه ورا یک گیاه دارویی است که خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی دارد و میتواند به درمان گل مژه کمک کند. برای این کار میتوان از یک برگ آلوئه ورا استفاده کرد و آن را به طول مژهها بریده و ژل آن را روی چشم مبتلا قرار داد. این کار را باید دو بار در روز و به مدت 10 دقیقه انجام داد. باید دقت کرد که پنبه خیلی تر نباشد و به چشم آسیب نرساند.
زردچوبه یک ادویه است که خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی دارد و میتواند به درمان گل مژه کمک کند. برای این کار میتوان از یک قاشق چایخوری زردچوبه و یک قاشق چایخوری آب گرم استفاده کرد و آنها را با هم مخلوط کرد. سپس با استفاده از یک پنبه یا یک پارچه تمیز، محلول را روی چشم مبتلا قرار داد. این کار را باید دو بار در روز و به مدت 10 دقیقه انجام داد.
گلاب یک محلول آب و عصاره گل رز است که خواص ضد التهابی و آرام بخش دارد و میتواند به درمان گل مژه کمک کند. برای این کار میتوان از یک قاشق چایخوری گلاب و یک قاشق چایخوری آب گرم استفاده کرد و آنها را با هم مخلوط کرد. سپس با استفاده از یک پنبه یا یک پارچه تمیز، محلول را روی چشم مبتلا قرار داد. این کار را باید دو بار در روز و به مدت 10 دقیقه انجام داد. باید دقت کرد که پنبه حاوی گلاب خیلی تر نباشد و به چشم آسیب نرساند.
برای پیشگیری از بیماری گل مژه میتوان از روشهای زیر استفاده کرد:
باید از شستن چشمها با آب و صابون تمیز یا شامپو خاص چشم به صورت روزانه اطمینان حاصل کرد. باید از تمیز کردن لبه و پایین مژهها با یک پارچه تمیز و آب گرم به صورت مرتب اطمینان حاصل کرد. باید از استفاده از آرایش چشم تمیز و مناسب اطمینان حاصل کرد و از اشتراک گذاری آنها با دیگران خودداری کرد. باید از استفاده از لنزهای تماسی تمیز و مناسب اطمینان حاصل کرد و از اشتراک گذاری آنها با دیگران خودداری کرد. باید از تماس دستهای آلوده با چشمها خودداری کرد.
باید از درمان بیماریهای پوستی مانند رزاسه یا اگزما اطمینان حاصل کرد. باید از درمان بیماریهای سیستمیک مانند دیابت یا بیماری کرون اطمینان حاصل کرد. باید از درمان آلرژی یا حساسیت نسبت به موادی مانند آرایش، صابون، شامپو یا قطره چشم اطمینان حاصل کرد.
باید در صورت بروز علائم گل مژه یا عفونت چشم به پزشک مراجعه کرد و از دریافت دستورالعملهای مناسب اطمینان حاصل کرد. باید در صورت عدم بهبودی گل مژه یا تشدید علائم به پزشک مراجعه کرد و از انجام آزمایشها و جراحیهای لازم اطمینان حاصل کرد.
گل مژه و شالازیون دو نوع متفاوت از جوش چشم هستند که با انسداد غدههای میبومی ایجاد میشوند. اما تفاوتهایی بین آنها وجود دارد که در زیر بیان میشوند:
گل مژه زمانی رخ میدهد که یکی از غدههای میبومی در لبه یا پایین مژهها مسدود شود. شالازیون زمانی رخ میدهد که یکی از غدههای میبومی در داخل پلک مسدود شود.
گل مژه معمولا یک برآمدگی کوچک، سفت و زرد رنگ است که در لبه مژهها دیده میشود. شالازیون معمولا یک برآمدگی کوچک، نرم و قرمز رنگ است که در داخل چشم دیده میشود.
گل مژه معمولا دردناک است و ممکن است باعث ایجاد فشار بر روی چشم و اختلال در بینایی شود. شالازیون کمتر دردناک است و ممکن است باعث ایجاد فشار بر روی چشم و اختلال در بینایی شود.
گل مژه معمولا خود به خود در عرض چند روز یا هفته بهبود مییابد. شالازیون ممکن است خود به خود در عرض چند ماه یا سال بهبود یابد یا نیاز به جراحی داشته باشد.
گل مژه میتواند در هر قسمتی از چشم زده شود، اما معمولا در لبه یا پایین مژهها رخ میدهد. این به این دلیل است که غدههای میبومی در این قسمتها بیشتر وجود دارند و ممکن است بیشتر مسدود شوند. گل مژه میتواند در یک یا هر دو چشم ظاهر شود و ممکن است در یک یا چند نقطه از چشم باشد.
برای پیشگیری از گل مژه میتوان از روشهای زیر استفاده کرد:
باید از شستن چشمها با آب و صابون تمیز یا شامپو خاص چشم به صورت روزانه اطمینان حاصل کرد. باید از تمیز کردن لبه و پایین مژهها با یک پارچه تمیز و آب گرم به صورت مرتب اطمینان حاصل کرد. باید از استفاده از آرایش چشم تمیز و مناسب اطمینان حاصل کرد و از اشتراک گذاری آنها با دیگران خودداری کرد. باید از استفاده از لنزهای تماسی تمیز و مناسب اطمینان حاصل کرد و از اشتراک گذاری آنها با دیگران خودداری کرد. باید از تماس دستهای آلوده با چشمها خودداری کرد.
باید از درمان بیماریهای پوستی مانند رزاسه یا اگزما اطمینان حاصل کرد. باید از درمان بیماریهای سیستمیک مانند دیابت یا بیماری کرون اطمینان حاصل کرد. باید از درمان آلرژی یا حساسیت نسبت به موادی مانند آرایش، صابون، شامپو یا قطره چشم اطمینان حاصل کرد.
باید در صورت بروز علائم گل مژه یا عفونت چشم به پزشک مراجعه کرد و از دریافت دستورالعملهای مناسب اطمینان حاصل کرد. باید در صورت عدم بهبودی گل مژه یا تشدید علائم به پزشک مراجعه کرد و از انجام آزمایشها و جراحیهای لازم اطمینان حاصل کرد.
گل مژه معمولا خود به خود درمان میشود و نیاز به مراجعه به پزشک ندارد. اما در بعضی موارد ممکن است نشانههایی از عفونت شدید یا بیماری دیگری وجود داشته باشد که نیاز به مراجعه به پزشک دارد. برخی از این نشانهها عبارتند از:
- گل مژه بیش از دو هفته طول بکشد یا بارها تکرار شود
- گل مژه خیلی بزرگ، دردناک یا سفت شود
- گل مژه باعث ایجاد فشار بر روی چشم و اختلال در بینایی شود
- چشم قرمز، تورم، خارش، چرک زدن یا حساسیت نسبت به نور شود
- تب، لرز، سردرد، درد عضلانی یا علائم عفونت سیستمیک دیگری داشته باشید
- بیماری پوستی، سیستمیک یا آلرژیک دیگری داشته باشید که ممکن است باعث افزایش خطر گل مژه شود
در این موارد باید سریعا به پزشک مراجعه کرد و از دریافت درمان مناسب اطمینان حاصل کرد.
در این بخش به برخی از سوالات متداول در مورد گل مژه پاسخ میدهیم.
بله، گل مژه میتواند مسری باشد. اگر باکتریهای عامل گل مژه از یک فرد به فرد دیگر منتقل شوند، ممکن است باعث ایجاد گل مژه در فرد دیگر شوند. برای جلوگیری از انتقال گل مژه، باید از اشتراک گذاری آرایش چشم، لنزهای تماسی، پارچهها، پنبهها یا داروهای چشمی با دیگران خودداری کرد.
خیر، گل مژه معمولا باعث کوری نمیشود. اما در بعضی موارد ممکن است گل مژه باعث ایجاد فشار بر روی چشم و اختلال در بینایی شود. این اختلال معمولا موقتی است و با درمان گل مژه برطرف میشود. اما در موارد نادر، ممکن است گل مژه باعث عفونت شدید چشم یا آسیب به قرنیه چشم شود که ممکن است به کوری منجر شود. برای جلوگیری از این خطر، باید در صورت بروز علائم شدید یا مزمن گل مژه به پزشک مراجعه کرد و از دریافت درمان مناسب اطمینان حاصل کرد.
بله، گل مژه میتواند به دلیل استرس ایجاد شود. استرس میتواند باعث کاهش سیستم ایمنی بدن شود و مقاومت بدن در برابر عفونتها را کاهش دهد. استرس همچنین میتواند باعث افزایش ترشح ماده چرب از غدههای میبومی شود و ممکن است انسداد آنها را تشدید کند. برای کاهش خطر گل مژه به دلیل استرس، باید از روشهای مدیریت استرس مانند تنفس عمیق، مدیتیشن، ورزش، خواب کافی و تغذیه سالم استفاده کرد.
بله، گل مژه میتواند به دلیل آرایش چشم ایجاد شود. آرایش چشم میتواند حاوی مواد شیمیایی یا باکتریهایی باشد که ممکن است باعث حساسیت یا عفونت چشم شوند. آرایش چشم همچنین میتواند باعث انسداد غدههای میبومی شود و ممکن است گل مژه را تشدید کند. برای جلوگیری از گل مژه به دلیل آرایش چشم، باید از آرایش چشم تمیز و مناسب استفاده کرد و از اشتراک گذاری آنها با دیگران خودداری کرد. باید از پاک کردن آرایش چشم قبل از خواب اطمینان حاصل کرد و از استفاده از آرایش چشم منقضی شده یا آسیب دیده خودداری کرد.
خیر، گل مژه معمولا به دلیل کمبود ویتامین ایجاد نمیشود. اما کمبود برخی از ویتامینها مانند ویتامین A، E، B6 یا C ممکن است باعث کاهش سلامت پوست و چشم شود و ممکن است خطر گل مژه را افزایش دهد. برای حفظ سلامت چشم، باید از مصرف مواد غذایی حاوی ویتامینهای مورد نیاز اطمینان حاصل کرد و در صورت نیاز از مکملهای ویتامینی استفاده کرد.
بله، گل مژه میتواند به دلیل استفاده از مژه مصنوعی ایجاد شود. مژه مصنوعی میتواند حاوی مواد شیمیایی یا باکتریهایی باشد که ممکن است باعث حساسیت یا عفونت چشم شوند. مژه مصنوعی همچنین میتواند باعث انسداد غدههای میبومی شود و ممکن است گل مژه را تشدید کند. برای جلوگیری از گل مژه به دلیل استفاده از مژه مصنوعی، باید از مژه مصنوعی تمیز و مناسب استفاده کرد و از اشتراک گذاری آنها با دیگران خودداری کرد. باید از پاک کردن مژه مصنوعی قبل از خواب اطمینان حاصل کرد و از استفاده از مژه مصنوعی منقضی شده یا آسیب دیده خودداری کرد.
خیر، گل مژه معمولا به دلیل سن ایجاد نمیشود. اما با افزایش سن، ممکن است ترشح ماده چرب از غدههای میبومی کاهش یابد و ممکن است خطر گل مژه را افزایش دهد. برای جلوگیری از گل مژه به دلیل سن، باید از رعایت بهداشت چشم و درمان بیماریهای همراه اطمینان حاصل کرد و در صورت نیاز از مرطوب کنندههای چشم استفاده کرد.
خیر، گل مژه معمولا به دلیل بارداری ایجاد نمیشود. اما بارداری میتواند باعث تغییرات هورمونی شود و ممکن است ترشح ماده چرب از غدههای میبومی را تغییر دهد. برای جلوگیری از گل مژه به دلیل بارداری، باید از رعایت بهداشت چشم و درمان بیماریهای همراه اطمینان حاصل کرد و در صورت نیاز از مرطوب کنندههای چشم استفاده کرد.
بله، گل مژه میتواند به دلیل استفاده از مژه مصنوعی ایجاد شود. مژه مصنوعی میتواند حاوی مواد شیمیایی یا باکتریهایی باشد که ممکن است باعث حساسیت یا عفونت چشم شوند. مژه مصنوعی همچنین میتواند باعث انسداد غدههای میبومی شود و ممکن است گل مژه را تشدید کند. برای جلوگیری از گل مژه به دلیل استفاده از مژه مصنوعی، باید از مژه مصنوعی تمیز و مناسب استفاده کرد و از اشتراک گذاری آنها با دیگران خودداری کرد. باید از پاک کردن مژه مصنوعی قبل از خواب اطمینان حاصل کرد و از استفاده از مژه مصنوعی منقضی شده یا آسیب دیده خودداری کرد.
گل مژه در اثر عفونت یک باکتری به نام استافیلوکوک اورئوس در غدد چربی پلک ایجاد می شود. این باکتری معمولاً در پوست و بینی ما وجود دارد و مشکلی ایجاد نمی کند، اما گاهی می تواند وارد غدد چربی شود و باعث التهاب و تشکیل گل مژه شود. برخی از عواملی که می توانند احتمال ابتلا به گل مژه را افزایش دهند عبارتند از:
-تماس دست آلوده با چشم
-استفاده از آرایش چشم منقضی شده یا آلوده
- عدم رعایت بهداشت چشم و پلک
- بیماری های التهابی پلک مانند بلفاریت
- استرس
- تغییرات هورمونی
- بیماری های پوستی مانند اگزما یا آکنه