جنگ نرم چیست؟

امروزه با توجه به وسعت دنیای ارتباطات و فن آوری‌های اطلاعاتی و گسترش رسانه‌های اینترنتی و مجازی، تهاجم کشور‌های استکباری از حالت جنگ نظامی و سخت (Hard war) خارج و به جنگ نرم (soft war) تغییر ماهیت داده است.

جنگ نرم به هر گونه اقدام روانی و تبلیغاتی گفته می‌شود که هدف آن جامعه یا گروه است و عمده تفاوت آن با جنگ سخت (نظامی)، عدم درگیری و استفاده از سلاح‌های نظامی می‌باشد، زیرا در جنگ نرم از سلاح‌های تبلیغاتی، اعتقادی استفاده می‌شود؛ به تعبیر دیگر جنگ نرم استفاده دقیق و طراحی شده از تبلیغات و ابزار‌های مربوط به آن است، به منظور تاثیر گذاری بر عقاید، فرهنگ، سیاست، احساسات، تمایلات، رفتار و مختصات فکری دشمن با توسل به شیوه‌هایی که موجب پیشرفت مقاصد امنیت ملی می‌شود است.

جنگ نرم مسئله‌ی نوینی نبوده و از سبقه‌ی تاریخی برخوردار می‌باشد، بدان صورت که در ابتدا چهره‌ی ساده‌ای داشته یعنی به صورت شایعه پراکنی، دروغ و اهانت بوده، اما با گذشت زمان و تحولات و پیچیدگی‌های روز افزون اجتماعی، این رویکرد نیز پیشرفت نموده و از پیچیدگی، ظرافت و تاثیر گذاری بیشتری برخوردار گشته است، حال این تفکر که حمله رسانه‌های مخالف به جبهه‌ی جمهوری اسلامی ایران در جنگ نرم از سال ۱۳۸۸ (پس از انتخابات ریاست جمهوری) آغاز شده است تفکری کاملاً خام و عبث است.

جنگ نرم به هر گونه اقدام روانی و تبلیغاتی گفته می‌شود که هدف آن جامعه یا گروه است و عمده تفاوت آن با جنگ سخت (نظامی)، عدم درگیری و استفاده از سلاح‌های نظامی می‌باشد، زیرا در جنگ نرم از سلاح‌های تبلیغاتی، اعتقادی استفاده می‌شود.

ازآنجایی که دشمن بر اساس تجربه دریافته است که تغییر نظام و افکار عمومی، دیگر به هیچ عنوان با روش‌هایی از قبیل جنگ نظامی و زور تحقق نمی‌یابد؛ به طراحی جنگ نرم و اشاعه‌ی تفکر لیبرال دموکراسی پرداخته و بدان دلیل که این نوع جنگ هنوز هم تا حدودی در میان مردم ناشناخته است، اکثرا به خطرات این جریان واقف نیستند و، چون جنگ نرم از ظرافت خاص و مراحل متنوعی برخوردار است، با عوام فریبی و به آهستگی پیش می‌رود ناخود آگاه به دام آن گرفتار می‌شوند.

جنگ نرم به دلیل پیچیدگی و اتکاء به قدرت نرم از ویژگی‌های متنوعی برخوردار است که مهمترین آن‌ها عبارتند از:

جنگ نرم در پی تغییر قالب‌های ماهوی جامعه و ساختار سیاسی آن است.

آرام، تدریجی و زیرسطحی است.

در جنگ نرم تصویری شکست خورده، ناامید و مأیوس از حریف ارائه می‌شود و در مقابل، مهاجم با نمادسازی و تصویرسازی و خود را پیروز و موفق نشان می‌دهد و در اینجاست که عملیات روانی با توانی فوق العاده صورت می‌گیرد.

پایدار و بادوام است یعنی نتایج جنگ نرم در صورت موفق بودن، پایدار و با دوام خواهد بود. قابل ذکر است که هدف جنگ نرم تغییر باور‌ها و اعتقادات است و چنانچه این تغییر صورت پذیرد، یا گذشت به حالت اولیه به راحتی امکانپذیر نخواهد بود.

جنگ نرم با تحرک و جاذبه دار است. جنگ نرم به تدریج و آرام شروع می‌شود و در نقطه‌ی به دلیل ایجاد جاذبه‌های کاذب و با گذشت زمان، بسیاری از بازیگران و حتی بازیگردانان آن به صورت خواست و ناخواست از درون جامعه مورد هدف با استخدام کارگذاران به این جنگ در می‌آیند.

جنگ نرم با خلق از ارزش‌های جدید، اسطوره سازی و نماد سازی، هیجان ساز است. این نوع جنگ از احساسات جامعه، نهایت استفاده را می‌برد به طوریکه از ارکان مهندسی جنگ نرم مدیریت احساسات است. به این صورت که تلاش می‌شود از عواطف و احساسات جامعه مورد نظر برای نفوذ در افکار و اندیشه‌ها در جهت ایجاد دگرگونی در باور‌ها استفاده می‌شود که در نتیجه بحران آفرین می‌گردد.

جنگ نرم آسیب محور است. آسیب‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، و میدان مانور جنگ نرم است. دشمنان در جنگ نرم با شناسایی نقاط آسیب جامعه مورد نظر در حوزه‌های ذکرشده، فعالیت‌های خود را سامان داده و با خلق آسیب‌های جدید، بر دامنه تحرکات خود می‌افزایند.

جنگ نرم چند وجهی است. پر دامنه بودن و برخوردداری از وجوه مختلف از دیگر ویژگی‌های جنگ نرم است، د راین جنگ از تمامی علوم، فنون، شیوه‌ها و روش‌های شناخته شده و ارزش‌های موجود استفاده می‌گردد.

جنگ نرم تضاد آفرین است. جنگ نرم از محیط‌های آسیب دار در جامعه شروع می‌شود و با ایجاد گسل‌های متعدد در بخش‌های گوناگون جامعه و از طریقه متفاوت کردن باور‌ها، ارزش‌ها و شکل دهی به رفتار‌های جدید، اعضای یک جامعه را در برابر همه قرار می‌دهد. تضاد‌های بوجود آمده از طریق جنگ نرم، همبستگی اجتماعی و وحدت ملی را بر هم زده و زمینه‌های بروز بحران و درگیری‌های داخلی را فراهم می‌سازد، بنابراین تخریب و وحدت ملی یکی از پیامد‌ها و ویژگی‌های جنگ نرم است.

جنگ نرم مسئله‌ی نوینی نبوده و از سبقه‌ی تاریخی برخوردار می‌باشد، بدان صورت که در ابتدا چهره‌ی ساده‌ای داشته یعنی به صورت شایعه پراکنی، دروغ و اهانت بوده، اما با گذشت زمان و تحولات و پیچیدگی‌های روز افزون اجتماعی، این رویکرد نیز پیشرفت نموده و از پیچیدگی، ظرافت و تاثیر گذاری بیشتری برخوردار گشته است.

جنگ نرم تردیدآفرین است. ایجاد تردید و بدبینی نسبت به بسیاری از مسائل یک اصل و قاعده است حرکت در این جنگ با خلق تردید و ایجاد ناامیدی و یاس شروع می‌شود و برای توفیق با نوپردازی به صورت ظریف و آرام در باور‌ها و اعتقادات اساسی تردید ایجاد می‌وشد و به مرور بر دامنه این تردید‌ها افزوده شده تا د رنهایت به ایجاد تغییرات اساسی در ارزش‌ها و بارو‌ها دست یابند.

جنگ نرم از ابزار روز استفاده می‌کنند در این نوع جنگ، از پیشرفته‌ترین تکنیک ها‌ی روز استفاده می‌گردد. فضای مجازی و سایبری، محیط اصلی جنگ نرم در شرایط کنونی به حساب می‌آید. این فضا، امکان اغواگری با ایجاد جاذبه‌های گوناگون و خلق بستر‌های لازم برای سوار شدن به امواج احساسات را به خوبی فراهم می‌سازد.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان