سندرم افت تولید تخم مرغ در طیور،انتقال، علائم، تشخیص و درمان

بیماری سندرم افت تولید تخم مرغ  یا EDS چیست؟

روز ایران: بیماری افت تولید تخم مرغ یا سندرم کاهش تولید تخم مرغ (Egg Drop Syndrome) ، بیماری ویژه گله های تخم گذار است که برای اولین بار در سال ۱۹۷۶ در هلند توصیف شد و یکی از عوامل اصلی کاهش تولید در سطح جهانی است و باعث کاهش ناگهانی تولید در زمان رسیدن به اوج تولید می شود. از ویژگی های سندرم کاهش تولید تخم مرغ وجود پرندگان سالم است که تخم مرغ های بی پوسته یا با پوسته باریک تولید می کنند. عامل بیماری افت تولید تخم مرغ یک آدنوویروس گروه III است که بدون غشا و دارای DNA است و تنها یک سروتیپ از آن شناخته شده است. بیماری افت تولید تخم مرغ در حال حاضر، کمتر شایع است.

با این حال شیوع بیماری افت تولید تخم مرغ فقط در مرغان تخم گذار مشاهده شده است، اردک و غاز نیز میزبانان طبیعی این ویروس هستند ویروس احتمالاً از طریق واکسن آلوده که روی سلولهای اردک کشت شده به ماکیان منتقل شده است. در مرغان تخم گذار معمولاً ویروس تا زمان رسیدن به پیک تولید به صورت لاتنت باقی می ماند.

روش انتقال بیماری افت تولید تخم مرغ

سندرم کاهش تولید تخم مرغ به سه شکل رخ می دهد:

1.شکل کلاسیک بیماری افت تولید تخم مرغ

در شکل کلاسیک گله مادر آلوده می شود و راه اصلی انتشار انتقال عمودی است. ماکیان مبتلا معمولاً تا زمان رسیدن به تولید ۵۰ ویروس را دفع نمی کنند و شواهد سرولوژیکی نشان نمی دهند. در این مرحله ویروس دوباره فعال و دفع می شود و ویروس را به صورت افقی پخش می کند. 

2.اندمیک یا بومی یا انزئوتیک بیماری افت تولید تخم مرغ

الگوی دوم شکل اندمیک یا بومی از انتقال افقی بین گله ها ناشی می شود. این شکل از بیماری افت تولید تخم مرغ بیشتر در نتیجه آلودگی تخم مرغ ها کارتن ها یا شانه های تخم مرغ و معمولاً در گله های تخمگذار تجاری دیده می شود گله های تخم گذار در هر سنی ممکن است مبتلا شوند. انتقال افقی ویروس آهسته است و به صورت گسسته اتفاق می افتد. انتشار ویروس در کل سالنی که قفس دارد ممکن است ۱۱ هفته طول بکشد. انتشار ویروس در پرندگان پرورش یافته روی بستر معمولاً سریع تر از قفس است. 

ویروس می تواند از طریق مدفوع نیز دفع شود اما این دفعه به صورت گسسته بوده و معمولاً ویروس به میزان کمی دفع می شود  در پرندگان بالغ معمولاً حضور ویروس در مدفوع به دلیل آلودگی آن از طریق اکسودای اویداکت است. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد ویروس می تواند از طریق سینی های حمل تخم مرغ یا انتقال دان آلوده بین مزارع منتقل شود. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد اگر هنگام واکسیناسیون یا خون گیری از پرندگان سپتی سمیک از سوزنهای استریل استفاده نشود باعث انتقال عفونت می شود انتقال افقی آهسته و گسسته است. انتقال در سیستم قفس حدود ۱۱ هفته طول می کشد و در سیستم پلهای جداسازی شده با حصار فلزی رخ نمی دهد انتقال ویروس در بین پرندگان در بستر با سرعت بیشتری رخ می دهد.

3.شکل اسپورادیک یا انفرادی بیماری افت تولید تخم مرغ

شکل سوم بیماری افت تولید تخم مرغ شکل اسپورادیک به صورت تک گیر است و در هر سن و نژادی از طیور ممکن است اتفاق بیفتد. این شکل از بیماری در نتیجه انتقال آلودگی از یک اردک غاز یا هر پرنده وحشی از طریق تماس مستقیم یا غیر مستقیم از راه آب آلوده بوجود می آید.

هر چند مدفوع پرنده مبتلا حاوی ویروس نیست اما به سبب آلوده شدن با اکسودای حاصل از اویداکت آلوده است. انتقال افقی بین گله ها از طریق اشخاص و مواد آلوده منتشر شود اما به اندازه خطرات اصلی انتشار مطرح نیستند. از دیگر راه های انتشار ویروس سر سوزن های آلوده و احتمالاً حشرات گزنده هستند.

علائم بالینی بیماری افت تولید تخم مرغ

کاهش مقاومت پوسته و از بین رفتن رنگدانه‌های تخم مرغ از جمله اولین علائم بالینی سندرم افت تولید تخم مرغ است که باعث می‌شود تولید تخم مرغ‌هایی با پوسته نرم و نازک یا بی‌پوسته افزایش یابد. پوسته تخم مرغ‌ها ممکن است دارای رسوبات کلسیمی باشند. البته تخم مرغ‌های شکل‌دار و شیاردار جزو نشانه‌های سندرم  افت تولید تخم مرغ  نیستند. اسهال نیز وجود دارد که احتمالاً ناشی از افزایش ترشحات رحم در مدفوع این پرندگان است. تخم مرغ‌هایی که پوسته‌شان نازک است معمولاً سطحی زبر دارند و سطح آنها شبیه به دانه‌های شن است و در یکی از انتهاهای تخم مرغ حالت زبری دیده می‌شود. اگر تخم مرغ‌های نامناسب را جدا کنیم سندرم کاهش تولید هیچ تاثیری بر روی باروری و توانایی جوجه‌درآوری و کیفیت بلندمدت تخم نخواهد داشت. اگر بیماری افت تولید تخم مرغ در مراحل آخر تولید رخ دهد تولک بردن گله می‌تواند به بازگشت گله به تولید طبیعی کمک کند. کاهش تولید تخم مرغ معمولاً سریع است و چند هفته طول می‌کشد تا تولید دوباره افزایش پیدا کند. مبتلا شدن به سندرم کاهش تولید معمولاً ۴ تا ۱۰ هفته طول می‌کشد و تولید تخم مرغ می‌تواند تا ۱۰ درصد کم شود. کاهش در تولید می‌تواند برای هر پرنده ۱۰ تا ۱۹ تخم مرغ باشد. زمانی که ویروس پنهان فعال می‌شود معمولاً کاهش تولید بین ۵۰ درصد تا پیک تولید رخ می‌دهد. تخم مرغ کوچک در برابر عفونت طبیعی در عفونت‌های آزمایشگاهی مشاهده نمی‌شود.

سندرم کاهش تولید تخم مرغ به شکل کلاسیک با کاهش تولید ۴۰-۵۰ درصدی در زمان بیشترین تولید یا پیک تولید و عدم رسیدن به تولید مورد انتظار مشخص می‌شود در حالت اول، گله قبل از کاهش تولید، آنتی بادی قابل شناسایی ندارد در حالت دوم درصد کمی از گله، در طول دوره رشد آنتی بادی تولید می‌کنند پرندگانی که آنتی بادی دارند میزان پخش ویروس را کم می‌کنند و به همین دلیل در یک دوره بلند مدت تعدادی از پرندگان مبتلا به این سندرم وجود دارند.

زمانی که ویروس به صورت افقی در قفسها گسترش می‌یابد وضعیتی مشابه اتفاق می‌افتد. تخم مرغ های تولید شده بی پوسته یا با پوسته باریک هستند و ممکن است شکل نامنظم یا کوچکتر از حد معمول داشته باشند. وزن تخم مرغ ها نیز کاهش می یابد. رنگ پوسته تخم مرغ ها نیز ممکن است کمرنگ یا زرد شود. پرندگان مبتلا سالم به نظر می رسند و هیچ علامتی از بیماری نشان نمی دهند. مرگ و میر ناشی از بیماری  کم است و معمولاً به دلیل آسیب دیدگی اویداکت اتفاق می افتد.

در شکل اندمیک علائم بالینی کمتر و کم رنگ تر هستند. در این شکل از بیماری سندرم افت تولید تخم مرغ کاهش تدریجی تولید تخم مرغ تا ۱۵ درصد رخ می دهد. کاهش تولید تخم مرغ معمولاً بین هفته های ۳۰ تا ۴۰ اتفاق می افتد و ممکن است تا ۶ هفته ادامه داشته باشد.

در شکل اسپورادیک علائم بالینی متغیر هستند. در این شکل از بیماری افت تولید تخم مرغ ممکن است از ۵ تا ۵۰ درصد باشد. کاهش تولید تخم مرغ معمولاً بین هفته های ۲۰ تا ۶۰ اتفاق می افتد و ممکن است تا ۴ هفته ادامه داشته باشد. تخم مرغ های تولید شده بی پوسته یا با پوسته باریک هستند و ممکن است شکل نامنظم یا کوچکتر از حد معمول داشته باشند. وزن تخم مرغ ها نیز کاهش می یابد. رنگ پوسته تخم مرغ ها نیز ممکن است کمرنگ یا زرد شود. پرندگان مبتلا ممکن است علائمی از بیماری نشان دهند مانند کاهش اشتها، لاغری، بی حالی، اسهال، تنفس سریع و افزایش دما. مرگ و میر ناشی از بیماری ممکن است بالا باشد و معمولاً به دلیل آسیب دیدگی اویداکت یا عفونت های ثانویه اتفاق می افتد.

در برخی مطالعات سفیده آبکی گزارش شده است، در حالی که بر اساس برخی دیگر از گزارشات ویروس هیچ تاثیری در سفیده تخم مرغ نداشته است. در این مورد سن درگیری بسیار مهم است. جوجه‌هایی که در یک روزگی مبتلا می‌شوند، معمولاً از نظر ظاهری تخم مرغ‌های سالم اما از نظر ماهیت سفیده مشکل دارند و تخم مرغ‌های کوچکتری دارند. اگر آنتی بادی‌ها قبل از فعال شدن ویروس پنهان تولید شوند، بیماری سندرم کاهش تولید تخم مرغ  به شکل متفاوتی رخ می‌دهد ممکن است تولید تخم مرغ به میزان مورد انتظار نرسد و شروع تولید تخم مرغ با تاخیر باشد. در صورت بررسی و معاینه دقیق علائمی از شکل کلاسیک بیماری وجود دارد. داشتن آنتی بادی‌های خاص سندرم افت تولید باعث کاهش پخش ویروس در پرنده‌ها می‌شود. در پرنده‌هایی که در قفس هستند پخش و گسترش ویروس آهسته است. بی‌اشتهایی و بی‌حالی در پرنده‌های مبتلا مشاهده می‌شود، اما همیشه نیست. این ویروس موجب ایجاد علائم در جوجه‌های در حال رشد نمی‌شود. عفونت دهانی جوجه‌های یک روزه حساس موجب افزایش تلفات در هفته اول می‌شود. اما در جوجه‌هایی که ویروس را به صورت عمودی از گله مادر دریافت کرده بودند افزایش تلفات در جوجه‌های عفونت‌دار مشاهده نشد. 

آثار کالبدگشایی سندرم کاهش تولید تخم مرغ

در کالبد گشایی معمولاً تخمدانهای غیر فعال و کاهش اندازه اویداکت ها مشاهده می شوند اما حضور آنها همیشگی نیست.

جراحات میکروسکوپیک

 مهم ترین عارضه آسیب شناسی در غدد کیسه ای پوسته مشاهده می شود. ویروس در هسته سلول‌های اپیتلیال تکثیر می کند و گنجیدگی های هسته ای ۷ روز پس از عفونت قابل رویت هستند. سلولهای مصدوم به داخل لومن اویداکت ریخته می شوند و واکنش التهابی شدید و سریع با همراهی هتروفیلهای ارتشاحی در لایه پوششی و لامینا پروپریا و تورم مخاط دیده می شود. گنجیدگی های هسته ای ۳ روز پس از تولید تخم مرغ ناکافی دیگر مشاهده نمی شوند اما آنتی ژنهای ویروسی تا ۱ هفته باقی می مانند. با پیشرفت آسیبها، هتروفیلها توسط لکوسیتهای تک هسته ای جایگزین می شوند. بافت پوششی نابود شده و توسط سلولهای مکعبی یا سنگفرشی عوض می شود اما به زودی به حالت اولیه یعنی سلولهای استوانه ای مژکدار کاذب برمی گردد. در برخی از پرندگانی که از بیماری سندرم افت تولید تخم مرغ بهبود یافته اند و تولید آنها طبیعی است، بافت پوششی سنگفرشی و ارتشاح لنفوسیت و پلاسماسل در لایه اپی تلیال دیده می شود. در بسیاری از موارد طبیعی ناشی از سندرم کاهش تولید، گنجیدگی های هسته ای و واکنش التهابی و نکروز رخ نمی دهند؛ علت آن موقت بودن آسیبهای بیماری سندرم افت تولید تخم مرغ و همچنین دشواری یافتن پرنده مبتلا در مرحله حاد بیماری در گله از میان هزاران پرنده است که همه در یک مرحله از بیماری نیستند. آسیبهای فراساختار با جزئیات گزارش نشده اند. ذرات آدنوویروسی در سلولهای اپیتلیال رحم و ماکروفاژهای موجود در لامینا پروپریا قابل مشاهده هستند.

ایمنی در سندرم کاهش تولید تخم مرغ

پس از عفونت تجربی، آنتی بادی ها ۵ روز پس از ورود ویروس با آزمونهای آنتی بادی فلورسانس غیر مستقیم، الایزا، خنثی سازی سرم و مهار هماگلوتیناسیون و ۷ روز پس از عفونت با آزمون دابل ایمونودیفوزیون قابل شناسایی هستند. سطح آنتی بادی ۴ تا ۵ هفته بعد به بالاترین حد خود میرسد؛ آنتی بادی های رسوب کننده موقت هستند. برخی از پرندگان می توانند در حضور آنتی بادی ها ویروس سندرم کاهش تولید را از بین ببرند اما در برخی دفع ویروس جلوی تولید آنتی بادی را می گیرد. آنتی بادی ها می توانند از طریق کیسه زرده به جوجه های جوان منتقل شوند و جوجه های جوان دارای میزان زیادی آنتی بادی سندرم کاهش تولید هستند. نیمه عمر آنتی بادی ۳ روز است و تا سن ۴ تا ۵ هفتگی یعنی تا زمانی که دیگر آنتی بادیهای مادری قابل تشخیص نباشند تولید آنتی بادی رخ نمی دهد. برخی از پرندگانی که از طریق تخم مرغ مبتلا می شوند نمی توانند آنتی بادی علیه سندرم افت تولید تولید کنند و با شروع تولید تخم مرغ ویروس فعال می شود و دفع ویروس آغاز می شود. تولید آنتی بادی در این زمان شناخته نشده است. اگر گله ها قبل از رسیدن به تولید آنتی بادی های سندرم کاهش تولید داشته با باشند، دیگر به بیماری کلینیکی مبتلا نمی شوند.

تشخیص بیماری افت تولید تخم مرغ

۱. یکی از علایم شایع بیماری سندرم افت تولید، کاهش ناگهانی تعداد تخم مرغ های تولیدی همراه با تغییراتی در پوسته آنها است. پوسته تخم مرغ ها نازک و شکننده می شوند و گاهی اوقات تخم مرغ هایی بدون پوسته نیز دیده می شوند. این تخم مرغ ها معمولاً توسط پرندگان خورده می شوند و به همین دلیل برای تشخیص بیماری باید بازرسی گله را زودتر از زمان خوردن تخم مرغ ها انجام دهیم. همچنین می توانیم با معاینه دقیق پرندگان روی بستر پرورش، غشاهای تخم مرغ را پیدا کنیم. تخم مرغ های بدون پوسته و تخم مرغ های دارای پوسته نازک و شکننده از نشانه های مهم سندرم افت تولید تخم مرغ هستند، اما تخم مرغ های بد شکل و تخم مرغ های شیاردار مربوط به سندرم افت تولید تخم مرغ نیستند. در گله هایی که از طریق انتقال عمودی (از مادر به جوجه) به ویروس مبتلا شده اند، بیشتر پرندگان (نه همه) در حدود همان زمان، علایم بیماری را نشان می دهند. اما انتقال افقی (از پرنده به پرنده) می تواند گله را در هر سنی آلوده کند.

۲. یکی از روش های تشخیص ویروس سندرم افت تولید، آزمایش HI (هماگلوتیناسیون مهاری) است که برای شناسایی آنتی بادی های ویروس در خون پرندگان استفاده می شود. البته روش های دیگری مانند آزمایش الایزا (آنزیم لینکد ایمونوسوربنت آسی) نیز وجود دارند. 

۳. جداسازی ویروس کار سختی است زیرا پیدا کردن پرنده ای که به ویروس آلوده شده است برای گرفتن نمونه برای آزمایش آسان نیست.

سرولوژی

آنتی بادی ها در خون مرغان تخمگذار نشان دهنده این است که آنها به ویروس آلوده شده اند، اما نمی توانیم بگوییم که این عفونت در چه زمانی رخ داده است. برای تشخیص آنتی بادی ها می توانیم از آزمون های مختلفی مانند دابل ایمونودیفیوژن (DID)، خنثی سازی سرم (SN)، الایزا (ELISA)، مهار هماگلوتیناسیون (HI) و آنتی بادی فلورسنت غیر مستقیم (IFA) استفاده کنیم. این آزمون ها حساسیت مشابهی دارند، اما آزمون الایزا بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. با این حال، گاهی اوقات ممکن است پاسخ های غیر اختصاصی در آزمون الایزا دیده شود که به سندرم افت تولید مربوط نیستند. این اتفاق می تواند زمانی بیفتد که پرندگان با سروتیپ های متفاوتی از آدنوویروس آلوده شوند. در این صورت، ممکن است نتیجه مثبت کاذب در آزمون های الایزا، IFA و DID برای ویروس سندرم افت تولید ایجاد شود، اما در آزمون های HI و SN این مشکل وجود ندارد. بنابراین، آزمون HI به عنوان روش انتخابی برای تفکیک سروتیپ ها می باشد. آنتی ژن های مورد نیاز برای آزمون HI می توانند در تخم مرغ جنین دار اردک یا کشت سلول تهیه شود.

بسیاری از گله هایی که از طریق انتقال عمودی به ویروس سندرم افت تولید آلوده شده اند، در دوران رشد آنتی بادی تولید نمی کنند و آنتی بادی ها فقط پس از ظهور علایم بالینی بیماری در خون آنها دیده می شوند. بنابراین، نمی توانیم به طور قطع بگوییم که گله های تخم گذار در سن ۲۰ هفتگی که از نظر سرولوژیک منفی هستند، از نظر سندرم افت تولید نیز سالم هستند.

درمان بیماری سندرم افت تولید تخم مرغ

هیچ درمان موثری برای سندرم کاهش تولید تخم مرغ وجود ندارد. درمان های متفاوتی مانند مصرف ویتامینها یا افزایش نسبت پروتئین و کلسیم انجام شده است اما در عمل این درمانها نتیجه چشمگیری نداشته اند؛ بنابراین هیچ درمان موفقی برای سندرم کاهش تولید تخم مرغ وجود ندارد.

کنترل بیماری افت تولید 

۱. شکل کلاسیک از تمام گله های نسل قبل حذف شده است و بنابراین مشکل انتقال عمودی عفونت کم شده است. 

۲. شیوع بیماری سندرم افت تولید تخم مرغ در یک منطقه مشخص (شکل بومی ) با واکسیناسیون قابل جلوگیری است. واکسن های کشته موثری وجود دارند که بین ۱۴-۱۶ هفتگی به صورت داخل عضلانی تزریق می شوند و معمولاً در ترکیب با سایر ویروسها مانند ویروس نیوکاسل یا ویروس برونشیت عفونی هستند.

۳. چون راه اصلی انتشار افقی از طریق تخم مرغهای آلوده و کارتن ها و شانه های آلوده تخم مرغ است در صورت امکان باید سینی ها و شانه های تخم مرغ را قبل از برگشت به مزرعه شستشو داده و ضدعفونی کنید. از دیگر راه های کم اهمیت انتشار ویروس، وسایل نقلیه آلوده، اشخاص و سرسوزنهای آلوده است. انتقال از طریق هوا زیاد مهم نیست. 

۴. اقدامات امنیت زیستی به صورت جدی باید انجام شوند و نباید به بازدید کنندگان اجازه داد به سالن مرغداری وارد شوند.

واکسیناسیون در بیماری EDS

واکسن کشته روغنی به صورت گسترده در مزارع استفاده می شود و ایمنی خوبی عليه سندرم افت تولید ایجاد میکند. واکسیناسیون بین ١٤ تا ۱۶ هفتگی صورت میگیرد. در صورت واکسیناسیون گله های غیر آلوده تیتر مهار هماگلوتیناسیون بین 5 تا ۹ بر پایه log2 انتظار میرود در صورت آلودگی قبلی با ویروس سندرم افت تولید تیتر ۱۲ تا ۱۴ بر پایه log2 پیش بینی میشود. تیتر آنتی بادی مهار هماگلوتیناسیون ۷ روز بعد از واكسيناسيون قابل تشخیص است و این تیتر آنتی بادی هفته پنجم یا ششم بعد از واکسیناسیون به حداکثر میرسد. ایمنی حاصل از واكسن بعد از ۱ سال به اتمام می رسد ، گله های واکسینه از ابتلا به بیماری و دفع ویروس در امان هستند اما گله های با واکسیناسیون نامناسب معمولاً به دنبال درگیری ویروس را دفع میکنند. واکسنهای نوترکیب پاسخ آنتی بادی خوبی ایجاد میکنند، اما در مقابل عفونت آزمایش نشده اند. 

زمانی که احتمال انتقال ویروس سندرم افت تولید در گله وجود دارد، باید واکسیناسیون در مزرعه صورت گیرد. زمانی که یک گله چند سنی از مرغ تخم گذار به صورت انتقال افقی آلوده شود باید هزینه های واکسیناسیون و هزینه لازم برای گرفتن تک تک پرندگان برای انجام واکسیناسیون را در مقابل مزایای اقتصادی حفاظت پرندگان در برابر سندرم کاهش تولید تخم مرغ در نظر گرفت. این نکته مهم باید همیشه مدنظر باشد که تخم مرغ مهمترین منبع ویروس است.

تأثیر اقتصادی بیماری EDS

بیماری EDS باعث می‌شود تعداد تخم مرغ‌هایی که می‌توان از مرغان تخم گذار به دست آورد و برای مصرف انسانی یا جوجه کشی استفاده کرد کم شود. سندرم کاهش تولید تخم مرغ با برنامه‌های واکسیناسیون یا از بین بردن گله‌های مبتلا در بسیاری از کشورهای دنیا کنترل شده است. یک نکته مهم این است که نباید از واکسن زنده در گله‌های مادر و اجداد استفاده کرد چون ممکن است ویروس را به جوجه‌ها منتقل کند. در برنامه فارماکوپه اروپا، همه واکسن‌های زنده پرندگان برای نداشتن ویروس سندرم کاهش تولید مورد آزمایش و بازرسی قرار می‌گیرند.

تاثیر بیماری کاهش تولید تخم مرغ از نظر بهداشت عمومی

این ویروس تنها گونه‌های ماکیان را آلوده می‌کند و برای سلامت عمومی انسان‌ها خطری ندارد.

دسته بندی ویروس مسبب بیماری کاهش تولید تخم مرغ

ویروس سندرم کاهش تولید بر اساس ویژگی‌های شکل شناسی، تکثیر و مولکولی به گروه آدنوویروس‌ها تعلق دارد.

این ویروس از نظر آزمون‌های خنثی کننده سرم و جلوگیری از هماگلوتیناسیون با آوی آدنوویروس مرغی ۱۱، پروتوتایپ ۲ بوقلمون و آدنوویروس پروتوتایپ ۱ اردک مرتبط نیست. اگرچه آنتی ژن‌های خاص گروه آوی آدنوویروس‌ها با ایمونودیفیوژن و ایمونوفلورسانس در ویروس سندرم کاهش تولید قابل شناسایی نیست، اما نشانگرهای آنتی ژنی مخصوص برای آنتی بادی‌های خاص گروه در آوی آدنوویروس شناسایی شده است که نشان می‌دهد ویروس سندرم کاهش تولید در صورت تزریق ویروس فعال می‌شود. توالی ژن این ویروس نشان می‌دهد که از آوی آدنوویروس‌های زیرگروه ۱ تفاوت‌های مهمی دارد. این تفاوت‌ها شامل اندازه کوچک ژنوم و مقدار زیاد AT است. همچنین در ویروس سندرم کاهش تولید برخی از ژن‌های اصلی آوی آدنوویروس‌ها وجود ندارد و برخی از پروتئین‌های آن نیز شبیه به آوی آدنوویروس‌ها نیست. ویروس سندرم کاهش تولید از نظر ویژگی‌های ژنتیکی به آدنوویروس‌های گوسفندی تیپ D سویه و آدنوویروس ۱ بزی آدنوویروس ٥٤ و ۸ گاوی و آدنوویروس پوسوم شبیه است. این ویروس از آدنوویروس‌های پستانداران ماست آدنوویروس و آوی آدنوویروس و سی آدنوویروس متفاوت است که شاهد طبقه بندی آن به عنوان یک گونه آدنوویروس جدا است. گونه این ویروس آت آدنوویروس است که نشانه از بالا بودن مقدار AT در DNA ویروس است. اگرچه اولین جدایش ویروس از مرغ بوده است، ولی اکنون ویروس را با منبع اردک می‌شناسند که گونه ویروس آدنو ویروس اردک تیپ A و سویه ویروس آدنوویروس اردک تیپ ۱ یا ویروس سندرم کاهش تولید نامیده می‌شود. این ویروس تنها ویروس شناخته شده آت آدنوویروس پرندگان است. اگرچه تنها یک سروتیپ از آن شناخته شده است، ولی نوع‌های مختلفی با تجزیه محدود کننده اندونوکلئاز شناخته شده است. بر اساس مطالعه ای در سال ۲۰۰۴ در ژاپن، این ویروس پس از ۲ دهه گردش بین طیور هیچ تغییری نکرده است.

هماگلوتیناسیون

ویروس سندرم کاهش تولید تخم مرغ می‌تواند سلول‌های خونی قرمز مرغ، اردک، بوقلمون، غاز، کبوتر و طاووس را چسباندند، اما نمی‌تواند سلول‌های خونی قرمز موش، خرگوش، گوسفند، گاو، بز و خوک را چسباندند. هماگلوتینین در دمای ٥٦ درجه سانتیگراد مقاوم است. تیتر هماگلوتینین پس از ۱۶ ساعت در ٥٦ درجه سانتی گراد چهار برابر کم می‌شود، اما این تیتر برای چهار روز ثابت می‌ماند، اما پس از هشت روز در ٥٦ درجه سانتی گراد هماگلوتینین هیچ فعالیتی ندارد. هماگلوتینین همچنین در دمای ۶۰ درجه سانتی گراد هم سالم می‌ماند، اما در دمای ۷۰ درجه سانتی گراد به مدت نیم ساعت نابود می‌شود. هماگلوتینین برای مدت طولانی در ٤ درجه سانتی گراد پایدار می‌ماند.

تکثیر ویروس

ویروس سندرم کاهش تولید تخم مرغ در هسته سلول‌های آلوده مانند سایر آوی آدنوویروس‌ها تکثیر می‌کند. گنجیدگی‌های داخل هسته‌ای با رنگ‌آمیزی H&E در سلول‌های آلوده کشت سلولی، سلول‌های اپیتلیال قسمت انتهایی رحم، غدد پوسته‌ای لوله‌ای، غدد پوسته‌ای کیسه‌ای قسمت میانی رحم و مخاط بینی و طحال دیده می‌شوند. در برش بسیار ظریف از سلول‌های آلوده با ویروس سندرم کاهش تولید تخم مرغ ذرات آدنوویروسی و گنجیدگی‌های نوع ۱ در هسته مانند سایر آدنوویروس‌های پرندگان دیده می‌شوند.

مقاومت در برابر عوامل محیطی

ویروس سندرم کاهش تولید تخم مرغ در محدوده pH ۳ تا ۱۰ و در معرض کلروفرم مقاومت نشان می‌دهد. این ویروس با افزایش دما به ۶۰ درجه سانتی گراد طی نیم ساعت از بین می‌رود ولی در دمای ۵۶ درجه سانتی گراد می‌تواند تا ۳ ساعت بقا داشته باشد. ویروس با کاتیونهای یک باره مانند نمک معمولی سازگار است اما با کاتیونهای دوباره مانند سولفات منیزیم ناسازگار است. قدرت عفونت زایی ویروس تحت تأثیر فرمالدهید و گلوتار آلدهید به میزان ۰/۵ درصد قرار نمی‌گیرد.

طبقه بندی سویه ها

فقط یک سروتیپ از ویروس سندرم کاهش تولید تخم مرغ شناسایی شده است. با استفاده از روش تحلیل مهارکننده فعالیت آنزیمی اندونوکلئاز می‌توان این ویروس را به چهار ژنوتیپ متمایز تقسیم کرد. یک گروه از این ویروسها در طول ۱۱ سال اخیر از مرغ و اردک در اروپا جدا شده اند. گروه دیگری از این ویروسها از اردکهای بومی انگلستان استخراج شده اند. گروه سوم از این ویروسها از مرغ در استرالیا و گروه چهارم از اردکهای هندی کشف شده اند. ویروسهای سندرم کاهش تولید تخم مرغ که از مرغ و اردک در اروپا جدا شده اند، شدت عفونت زایی مشابهی دارند. اما ویروسهای سندرم کاهش تولید تخم مرغ که از اردک در ایالات متحده آمریکا استخراج شده اند، هیچ تاثیری بر تولید تخم مرغ در مرغ ندارند و فقط باعث کوچک شدن اندازه تخم مرغ می‌شوند. 

میزبانان طبیعی و آزمایشگاهی

اگرچه سندرم افت تولید تخم مرغ عمدتاً در مرغهای تخم گذار رخ می‌دهد، اما ممکن است غاز و اردک نیز به عنوان میزبانان طبیعی ویروس سندرم کاهش تولید تخم مرغ باشند. در یک مطالعه در آمریکا، پرندگان مهاجر ساحلی اقیانوس اطلس مورد آزمایش قرار گرفتند و آنتی بادی در اردکهای سرسیاه کوچک، اردکهای آنقوت، اردک های گردن حلقه ای، اردکهای کله سبز، اردک های نوک پهن، اردکهای ارده ای، مرگوس ها و کشیمها شناسایی شد. آنتی بادی نیز در اردکهای مسکویی و گاوچرانک، غازهای کانادایی، کاکایی هرینگ، جغدها، لک لکها و قوها مشاهده شد. ویروس از اردکهای اهلی سالم و بیمار نیز جدا شده است. ویروس سندرم افت تولید تخم مرغ می‌تواند باعث کاهش تولید تخم مرغ و تخم مرغهای با پوسته نازک یا خشن در اردکهای مبتلا شود. عفونت در غازها رایج است. اما عفونت و بیماری در جوجه غازها و کاهش تولید در غازهای مصنوعی به ندرت مشاهده می‌شود.

بلدرچینها به عفونت سندرم کاهش تولید تخم مرغ حساس هستند و ممکن است علایم بیماری را از خود نشان دهند. شواهدی برای درگیری قرقاولها وجود ندارد اما می‌توان آنها را به صورت مصنوعی عفونی کرد. گزارشی از یک مورد درگیری با نشانه های مشکلات تولید تخم مرغ در بوقلمونها وجود دارد. مرغ های شاخدار هم می‌توانند به صورت طبیعی و مصنوعی عفونی شوند که باعث تولید تخم مرغهای با پوسته نرم می‌شوند. در یک مورد درگیری قرقاولها با سویه ویروس سندرم افت تولید تخم مرغ مرغی هیچ علامتی از بیماری مشخص نشده نبود. اگرچه حساسیت نژادهای مختلف مرغ به عفونت مصنوعی یکسان است، اما تجزیه و تحلیل عفونتهای طبیعی نشان می‌دهد که مرغهای مادر گوشتی و مرغ های مادر با تخم مرغ قهوه ای سنگین نسبت به مرغهای تخم گذار با تخم مرغ سفید شدیدتر درگیر می‌شوند و حساس تر هستند. زمانی که دو نژاد تخمگذار با تخم مرغ سفید و قهوه ای عفونی می‌شوند، در مرغ با تخم مرغ سفید تولید تخم مرغ کاهش می‌یابد اما در نژاد با تخم مرغ قهوه ای کاهش تولید کمتر است ولی تخم مرغهای با پوسته ناقص بیشتری داریم. در یک نژاد با تخم مرغ قهوه ای، تخم مرغهای با پوسته ناقص سه برابر بیشتر از نژادهای با تخم مرغ سفید دیده می‌شوند. مرغ در هر سنی به سندرم کاهش تولید تخم مرغ حساس است. درگیری با ویروس سندرم کاهش تولید تخم مرغ تولید تخم مرغ را در هر سنی کاهش می‌دهد. ظهور بیماری در اوج تولید تخم مرغ ممکن است ناشی از فعال شدن ویروس لاتنت باشد.