کودکان و نوجوانان؛امروز چاق تر از دیروز
مشکلی به نام چاقی در کودکان و نوجوانان
امروزه چاقی به عنوان پدیده ای جهانی در بیشتر کشورها دیده شده و کودکان یکی از اصلی ترین گروه های جمعیتی درگیر با چاقی هستند. اصلی‌ترین دلیل این موضوع استفاده گسترده از مواد غذایی و نوشیدنی‌های دارای قند و فست فودها در کنار سبک زندگی فاقد تحرک است.
چاقی برای سلامتی بسیار مضر است و در این میان چاقی در سنین کودکی خطرناک تر است، زیرا اضافه وزن سنین کودکی و نوجوانی در بزرگ سالی نیز ادامه خواهد یافت و سازمان بهداشت جهانی پیش بینی کرده است که اضافه وزن کودکان در دهه آینده دو برابر خواهد شد.
بررسی های جدید پژوهشگران نشان می‌دهند که با داشتن یک برنامه صحیح مبتنی بر سبک زندگی درست، تغذیه مناسب، فعالیت بدنی خوب، خواب کافی و کاهش استرس می‌توان از چاقی کودکان جلوگیری کرد.
به طور کلی تغییر نحوه زندگی و الگوی تغذیه انسان در دهه های گذشته سبب افزایش سطح چاقی در جوامع مختلف شده است. کودکان مبتلا به اضافه وزن در معرض خطرات ناشی از کاهش سطح سلامت هستند که عمده ترین این معضلات عبارتند از افزایش فشار خون و سطح کلسترول، تغییرات غیرعادی در سطح قند خون و استرس های روانی و معضلات اجتماعی.
از سوی دیگر آمارهای رسمی نشان می دهد بیماری‌هایی از قبیل دیابت، عوارض قلبی، سکته مغزی و برخی از انواع سرطان، در افراد چاق بیشتر بروز کرده و مشاهده می‌شوند. به گفته کارشناسان، به جز موارد محدود ناشی از مشکلات ژنتیکی و بیماری های خاص، اصلی ترین دلیل چاقی در کودکان را می توان تغذیه نادرست و نداشتن تحرک کافی دانست.
کودکان مبتلا به اضافه وزن در معرض خطرات ناشی از کاهش سطح سلامت هستند که عمده ترین این معضلات عبارت‌اند از افزایش فشارخون و سطح کلسترول، تغییرات غیرعادی در سطح قند خون و تنش‌های روانی و معضلات اجتماعی.
سازمان بهداشت جهانی در گزارش سال ۲۰۱۷ خود اعلام کرد که تعداد کودکان چاق یا دچار اضافه وزن در سنین زیر ۵ سال از ۳۲ میلیون نفر در سال ۱۹۹۰ به ۴۱ میلیون نفر در سال ۲۰۱۶ رسیده است.
رژیم غذایی سالم یکی از فاکتورهای سلامت در کودکان می باشد
برای محاسبه چاقی از طریق شاخص توده بدنی، باید وزن را بر مبنای کیلوگرم بر مجذور قد بر مبنای متر تقسیم کرد. عدد به دست آمده، نشان‌دهنده شاخص توده بدنی بوده و معمولا عدد بین ۱۸٫۵ تا ۲۴٫۹ در گروه وزن طبیعی و شاخص ۲۵ تا ۳۰ نشان‌دهنده اضافه وزن و عدد ۳۰ تا ۳۵ نشان‌دهنده چاقی و اعداد بالاتر از ۳۵ نیز نشان‌دهنده چاقی مفرط است. البته تشخیص دقیق این موضوع بر عهده پزشک است .
امروزه تقریباً تمام کشورهای جهان به طور کمابیش با بحران چاقی رو به رو هستند و متأسفانه هنوز هیچ کس نمی‌داند که برای مقابله با این بحران، چه باید کرد؛ از سوی دیگر، سبک غذایی غربی که مبتنی بر فست فودها، همبرگر و نوشابه های قندی است در سراسر جهان مورد استفاده گسترده قرار می گیرد.
داشتن یک رژیم غذایی سالم می تواند بر سلامت کودکان تأثیر داشته باشد و توجه به فعالیت های بدنی و سلامت روحی در کودکان بسیار حیاتی است. به طور خلاصه می توان اصلی‌ترین درمان چاقی را داشتن رژیم غذایی متناسب و انجام فعالیت های بدنی دانست. البته در مورد چاقی های خطرناک و مفرط، پزشکان بر اساس شرایط بیمار از روش های درمانی مختلفی مانند درمان دارویی یا جراحی استفاده می‌کنند.
دکتر ژانت وژکیکی، استادیار دانشگاه کالیفرنیا در این رابطه اعتقاد دارد که مداخله و پیشگیری از چاقی تا قبل از شش ماهگی این امکان را به پزشکان می دهد که با کنترل چاقی در این سن از اضافه وزن افراد در بزرگ سالی جلوگیری کنند. سازمان بهداشت جهانی (WHO) توصیه می کند که برای نوزادان و کودکان خردسال تغذیه با شیر مادر حداقل در ۶ ماه نخست تولد و استفاده از مکمل‌های غذایی مطمئن در کنار تغذیه با شیر مادر تا ۲ سالگی در نظر گرفته شود.
به‌طورکلی می‌توان گفت اجرای برنامه های زیر به پیشگیری و کنترل چاقی کودکان کمک می‌کنند:
- غذا خوردن به همراه خانواده
- مصرف بیشتر میوه‌ها و سبزی‌ها
- خوردن غذا به میزان کافی. (نه کم و نه زیاد)
- کاهش مصرف نوشابه ها و آب‌میوه‌های غیرطبیعی و افزایش نوشیدن آب
- کاهش زمان تماشای تلویزیون و افزایش فعالیت های فیزیکی و بازی های پر تحرک
- داشتن خواب کافی و پرهیز از شب بیداری
- بهبود کیفیت زندگی خانوادگی و کاهش استرس
- حفظ سلامت وزن مناسب والدین
شایعات و باورهای غلط در رابطه با چاقی
چاقی نشانه سلامتی است
این باور که به طور سنتی در بسیاری از مناطق جهان وجود دارد باید بازنگری شود، زیرا چاقی به هیچ عنوان نشانه سلامتی نبوده و می‌تواند زمینه ساز بیماری های متعددی شود.
سوخت و ساز بدن کودکان زیاد است، پس هر چه می خواهند بخورند
در کودکان نیز مانند افراد بالغ باید تناسب منطقی بین دریافت و مصرف کالری وجود داشته باشد و دریافت بیشتر کالری به نسبت مصرف، منجر به چاقی می‌شود.
شاخص توده بدنی بهترین معیار تعیین میزان چاقی و اضافه وزن است
این باور نیز غلط بوده و تعیین چاقی باید توسط پزشک متخصص انجام شود زیرا باید مشخص شود توده بدن متشکل از چربی است یا عضله؟
حذف یک وعده غذایی برای لاغر کردن کودکان
حذف یک وعده غذایی به ویژه وعده صبحانه می‌تواند سبب عدم دریافت مواد کافی غذایی بدن کودکان شده و به هیچ عنوان توصیه نمی شود. این عمل گاهی نتیجه معکوس داشته و سبب افزایش چاقی می‌شود.
لبنیات عامل چاقی هستند پس کودک چاق نباید لبنیات مصرف کند
این باور سنتی، بسیار غلط و خطرناک بوده و بدن کودکان بیش از افراد بالغ به لبنیات نیاز دارند و حذف آن می‌تواند نتایج بدی در پی داشته باشد. لبنیات عامل چاقی نبوده و یک منبع غذایی مناسب محسوب می‌شوند.
منبع:sinapress.ir
